Zabytek w Rumi z nowym, starym obliczem

Doczekaliśmy się! Zabytkowy cmentarz w Rumi przy ul. Kościelnej w końcu przejdzie renowację.

Cmentarz przy ul. Kościelnej oraz znajdujące się na nim ruiny dawnego kościoła cysterskiego to jedyny zabytek w Rumi. O jego remont ubiegano się od kilku lat, a problemem były jednak kwestie własnościowe i wysokie koszty.

Wkrótce sytuacja ma się diametralnie zmienić, a zdewastowany obiekt otrzyma nowe-stare oblicze. Miasto uzyskało na ten cel 960 tysięcy złotych dofinansowania z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Wartość całego projektu to 990 tys. zł.

Trwa projektowanie i uzyskiwanie pozwoleń. Wykonawca zostanie wyłoniony najprawdopodobniej za kilka miesięcy. Wszystkie prace powinny się zakończyć w pierwszej połowie 2025 roku.

Cmentarz w Rumi przy ul. Kościelnej

• Zabytkowy cmentarz przy ul. Kościelnej istniał już w okresie średniowiecza. Pierwsze źródła pisane dotyczące przykościelnego cmentarza pochodzą z końca XVI wieku. W opisie wizytacji kościelnej z 1583 roku możemy wyczytać, że murowany kościół otoczony był „dobrze ogrodzonym cmentarzem”. W XIX wieku w południowej części nekropolii znajdowała się również drewniana dzwonnica.
• Powierzchnia cmentarza wynosi około 1000 metrów kwadratowych. Na jego terenie zachowały się między innymi interesujące przykłady nagrobków z drugiej połowy XIX wieku – z charakterystycznymi neogotyckimi krzyżami żeliwnymi. Kilka grobów otoczono żeliwnymi „kojcami”. Obok katolickich nagrobków znajdują się wydzielone kwatery grobowe dla miejscowych ewangelików, którzy przez długi czas nie posiadali własnego cmentarza.
• Oficjalnie nekropolię zamknięto 8 kwietnia 1961 roku (konsekracja nowego kościoła po drugiej stronie ulicy nastąpiła 19 czerwca 1921 roku). Jej stan znacząco pogarszał się dużo wcześniej, od końca drugiej wojny światowej.
• 16 października 1989 roku stary cmentarz wpisano do ewidencji zabytków. W kolejnych latach, w wyniku starań grupy pasjonatów lokalnej historii skupionych wokół Miejskiego Domu Kultury w Rumi i rumskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, obiekt został zrewitalizowany i zabezpieczony przed dalszą dewastacją.
• Profesjonalne prace związane z odnową ruin cysterskiego kościoła wraz z otaczającym go cmentarzem zostały przeprowadzone w drugiej połowie 2017 roku. Wówczas, dzięki pieniądzom pozyskanym z resortu kultury, będący w opłakanym stanie obiekt został uchroniony przed zupełną degradacją. Zabezpieczono, oczyszczono i wzmocniono mury ruin świątyni, ubytki zostały uzupełnione, a nagrobki i elementy ogrodzenia poddano konserwacji.
• Na początku 2022 roku władze miasta symbolicznie przekazały teren przy ul. Kościelnej pod opiekę uczniów i nauczycieli ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Józefa Wybickiego. Podpisując akt adopcji, szkolna społeczność zobowiązała się do regularnego sprzątania zabytku. Z kolei zarząd cmentarza komunalnego w Rumi zlecił swoim pracownikom pielęgnację i utrzymanie okolicznej zieleni, a miejska biblioteka publiczna zadbała o renowację starej i nieczytelnej tablicy informującej o historii ruin.

We wpisie wykorzystałem materiały Urzędu Miasta Rumi